Bogowie Sumerów - Mezopotamii

Thar

Anu (sumer. An - niebo) - w mitologii sumeryjskiej bóg nieba. Anu należał do triady wielkich bogów razem ze swym synem Enlilem "Panem Powietrza" i Enkim "Panem ziemi".

Był pierwszą siłą sprawczą w dziele stworzenia. Uważany za potomka boga Urasza, a poźniej z nim identyfikowany. Jego żoną była bogini ziemi, również o imieniu Urasz. W późniejszej tradycji ożeniony został z boginią Ki. Jako babiloński bóg ma za żonę boginię Antu.

W trzech niebach, umieszczonych jedno nad drugim, zajmuje on najwyższe. W sztuce był przedstawiany bardzo rzadko, jeśli w ogóle. Jego świątynia znajdowała się w mieście Uruk.

Enlil w mitologii sumeryjskiej bóg powietrza zwany "Panem Powietrza" lub "Panem Wiatru", syn Ziemi (Ki) i Nieba (An), ojciec Nanna boga księżyca, Nerigal'a, Ningirsu, Ninurta i Nisaba. Głównym ośrodkiem jego kultu było miasto Nippur. Razem z Anu i Enkim stanowił trójcę wielkich bogów.

Według jednego z mitów Enlil stworzył pierwszego człowieka wykopując motyką dziurę w ziemi, z której człowiek wyrósł jak roślina. Innym mit opowiada jak Enlil rozdziela swych rodziców: Niebo (An) zostaje podniesiony w górę, a matka Ziemia (Ki) pozostaje przy jego boku.

Przyjazny w stosunku do ludzi, jednak potrafił być również okrutny zsyłając na ludzkość plagi. Nosił na głowie koronę z rogami, która była symbolem jego siły.

Enki w mitologii sumeryjskiej (Ea w mitologii babilońskiej) - bóg słodkich wód, bóg mądrości, stwórca człowieka, czczony w Eridu. Razem z bogiem nieba Anu i bogiem Enlilem tworzył wielką triadę głównych bóstw. Jego żoną była Damgalnuna - bogini ziemi.

Anat - bogini syro-palestyńska, siostra Baala, nieustraszona wojowniczka.

W mitologii ugaryckiej także żona Baala, dawczyni życia, strażniczka sprawiedliwości i praw. Według tekstów z Ugaryt krwawo rozprawiła się z jego wrogiem - bogiem Mot. Czczona jako bogini miłości i płodności a równocześnie często tytułowana dziewicą. Nierzadko składano jej w ofierze małe dzieci.

W sztuce zwykle przedstawiano ją nagą, z kwiatami lilji lub wężami w rękach, często jadącą na koniu.

Podobnie jak Astarte czczona w Egipcie od czasów Nowego Państwa. Jako córka Re i wojowniczka posiadała świątynie w Tanis - ramessydzkiej stolicy we wschodniej Delcie Nilu.

Dumuzi i Inana

Inana zdecydowała się zstąpić do Kur-nu-gi-a, "Krainy bez powrotu", gdzie władała jej mroczna siostra Ereszkigal. Bogini chciała pokazać, że jej władza obejmuje również to posępne, jałowe miejsce. Ubrała się w swe najlepsze szaty i najpiękniejsze ozdoby, nakazała swemu słudze Ninszuburowi aby ją ratował, gdyby nie powróciła, i wyruszyła.

Przy każdej z siedmiu bram wiodących do Kur-nu-gi-a Inana musiała oddać strażnikom jakąś część swego odzienia, aż wreszcie stanęła naga przed obliczem Ereszkigal i siedmiu sędziów umarłych. Na mocy ich decyzji bogini stała się martwym ciałem, które powieszono na słupie.

Gdy minęły trzy dni i trzy noce Ninszubur zaczął błagać bogów o ratunek, ci jednak odrzekli że nie można sprzeciwiać się wyrokom podziemnego świata. W końcu sługa Inany ubłagał boga wody Enki, który stworzył dwie bezpłciowe istoty. Z racji owej bezpłciowości,istotom stworzonym przez Enkiego nie można było odmówić wstępu do jałowej Kur-nu-gi-a, krainy bezpłodności i śmierci. Przystąpiwszy do ciała Inany dały jej pokarmu życia i wody życia, dzięki czemu bogini zmarwychwstała. Jednakze gdy Inana opuściła krainę śmierci, wciąż była eskortowana przez gromadę straszliwych demonów, które nie chciały jej opuścić, póki nie wskaże im następcy na opróżnione przez się miejsce w Kur-nu-gi-a.

Bogini w eskorcie demonów wróciła do rodzinnego Uruk, gdzie odkryła że jej małżonek, Dumuzi, król Kulab, wcale za nią nie rozpaczał ani nie tęsknił. Wręcz przeciwnie, gdy Inana wkroczyła do pałacu, on właśnie wesoło biesiadował. Rozzłoszczona bogini przyzwała demony z krainy śmierci i ogłosiła, że odtąd Dumuzi będzie ją zastępował w Kur-nu-gi-a. Dumuzi po dwakroć wyrywał się z żelaznego uścisku demonów, lecz po dwakroć przegrawszy, musiał się do krainy śmierci udać.

Isztar (sumeryskie Inanna) była najważniejszym żeńskim bóstwem Mezopotamii. Bogini miłości i zmysłowości, ale również wojny. Królowa niebios. Imię Isztar (wcześniej Esztar) w języku akadyjskim spokrewnione jest z imionami: Attar (południowoarabskie bóstwo) i Astarte (syryjska bogini, biblijna Asztoret).

Sumeryjskie "Inanna" prawdopodobnie wywodzi się od Nin-ana ("Pani Nieba"). Występuje również w formie Inana oraz Innin.

Isztar według głównych przekazów przedstawiana jest jako córka boga Ana. Ale była też uważana za córkę boga księżyca Nanny (Sina) i siostrę boga słońca Utu (Szamasza). W jeszcze innych przekazach była córką Enlila a nawet Enkiego. Siostrą jej była Ereszkigal, bogini świata podziemnego Kur, a posłanką bogini Ninszubur.

Inanna nie ma stałego małżonka, ten fakt jest związany z tym, że jest boginią miłości cielesnej. Nawet z Dumuzim, który często jest określany jako jej "umiłowany", łączą ją niejasne stosunki. Nie przypisywano jej także dzieci. Jedynym wyjątkiem jest bóg Szara.

W Uruk znajdowała się główna świątynia Inanny E-ana ("Dom Nieba"). Istniały też lokalne odmiany tej bogini: Inanna z Zabalam, Inanna z Agade (Akad), Inanna z Kisz, Isztar z Niniwy i Isztar z Arbeli.

W Isztar można wyodrębnić 3 aspekty:

* bogini miłości cielesnej
* bogini wojny. Dla Asyryjczyków była nią zwłaszcza Isztar z Arbeli.
* utożsamianie bogini z planetą Wenus. W tej formie występowała czasami pod imieniem Ninsianna.

Zwierzęciem Isztar był lew, a jej symbolem gwiazda lub tarcza z gwiazd. W pewnym okresie symbolem mogła być też rozeta.

Zdaję sobie sprawę, że nie wyczerpałem tematu, zachęcam do uzupełniania.